
استان کرمانشاه با جمعیت یک میلیون و نهصد هزار نفردر سال ۱۳۹۵ ۹امین استان پرجمعیت کشور است. زبانها و گویشهای مختلفی مانند فارسی کرمانشاهی، کردی، کلهری، جافی، سورانی، اورامی از رایجترین گونههای زبانی وگویشی استان کرمانشاه است. موقعیت جغرافیایی استان کرمانشاه در نقشه به صورتی است که از شمال به استان کردستان، از جنوب به استان لرستان و از شرق به استان همدان میرسد. همچنین استان کرمانشاه به عنوان یکی از استانهای مرزی از سمت غرب به کشور عراق محدود میشود. شهر کرمانشاه که مرکز استان کرمانشاه است، از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران به حساب میآید. این شهر با جمعیتی بالغ بر ۹۴۷۰۰۰ نفر پرجمعیتترین شهر کردنشین ایران است. اکنون باما همراه باشید تا با صنایع دستی مهم کرمانشاه آشنا شوید.
صنایع دستی کرمانشاه چیست؟
آب و هوای این استان دارای تنوع و گوناگونی زیادی است و استانی ۴ فصل در میان مردم شناخته میشود و به همین علت شهرت آن در گردشگری است. از طرفی دیگر تاریخ غنی آن، مردم مهمان نواز، آب و هوای بی نظیر کوهستانی معتدل، جاذبه های گردشگری و اماکن دیدنی آنجا نیز به محبوبیت این شهر اضافه میکند و باعث تضمین سفری جذاب و دلنشین به استان کرمانشاه می شود. و البته نباید فراموش کنیم که یکی از مهم ترین علل محبوبیت این استان، صنایع دستی و سوغاتی های بی نظیر آن است که نشان دهنده اصالت، تاریخ غنی و هنر ناب آنجا می باشد. از مهمترین صنایع دستی کرمانشاه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- گیوه یا کلاش: گیوه بافی، از هنرهای رایج ایران زمین محسوب می شود و در گذشته بیشتر مردم از گیوه یا همان کلاش به عنوان کفش استفاده می کردند؛ اما امروزه بعضی از قدیمی ها گیوه را به علت راحتی، سبکی، دوام و… به دیگر انواع پاپوش ترجیح می دهند. شهر “نودشه” در سال ۱۳۹۶ به عنوان شهر گیوه ثبت ملی شد.
- موج بافی: از دیگر هنرهای ارزنده کرمانشاه میتوان هنر موج بافی را قلمداد کرد. این هنر از درهم تنیدن و بافتن پشم خالص پدید آمده است و این دست بافته به منظور پتو، بالشت، سجاده، چادر های عشایر، رختخواب پیچ، بقچه های کوچک و بزرگ و… در طرج ها و رنگ های مختلف بافته و استفاده می شود. موج که در اصطلاح محلی به رختخواب پیچ و مفرش شناخته می شود، یکی از هنرهای خانگی و محبوب کرمانشاه است که تولید آن بیشتر جنبه رفع نیاز های محلی و سفارش دهندگان آشنا را دارد.
- گلیم بافی: گلیم، نوعی فرش یا زیرانداز است که با درگیری تار و پود و با بهرهگیری از نخ پشمی، ابریشمی، پنبه ای یا کنفی بافته میشود و به عنوان کفپوش یا زینت بخشیدن مورد استفاده قرار میگیرد. گلیم بافی نیز، همانند قالی بافی در اکثر نقاط ایران رواج دارد و کرمانشاه یکی از این مناطق است. روستای هرسین کرمانشاه، از مشهورترین نواحی تولید گلیم خانگی در ایران است و گلیمهای با کیفیت این منطقه زبان زد است. از نقوش معروف در بافت گلیم می توانیم به چشمه نظامی، پنجه گربه، قاچ خربزه، خطوط افقی، مرغابی، نقوش ترکیبی درخت و لانه گنجشک، مار، عروسک، قیچی اشاره کنیم.
- نمدمالی: نمدمالی هنری است که در استان های کرمانشاه، خراسان، مازندران، سمنان، چهارمحال و بختیاری و… رواج دارد. نمدمالی، تنها روشی برای ایجاد یک پارچه است که در آن از بافتن استفاده نمی شود و محصول نهایی آن “نمد” است. در روند تولید نمد، با استفاده از فشار، حرارت، و رطوبت؛ الیاف های پشمی درهم تنیده می شوند و بافته ای سنتی نسبتاً مستحکمی را پدید می آورد. برای بهتر شدن کیفیت محصول نهایی، از صابون و زرده تخم مرغ نیز می توان استفاده کرد. پشم مورد استفاده در نمدمالی، پشم بهاره گوسفند است و پشم چیده شده در شش ماه اول سال مناسب تر است.
- مرس بافی: هنر مرس بافی، هنر دیرینه و اصیل کرمانشاه است که ماده اصلی آن پشم بز “مرسی” است که شامل مو و کرک های نازک زیر گردن و شکم بز می شود. پشم مورد استفاده، رنگ آمیزی نمی شود؛ بلکه با ترکیب دو یا چند نوع پشم همرنگ با یکدیگر و حلاجی کردن آنها بدست می آید. مرس، این پارچه محلی برای پوشاک محلی مردان و زنان منطقه از گذشته های دور رواج داشته و هم اکنون نیز رایج است. به گفته استادان قدیمی این صنعت، مرس بافی پیشینه ای چند هزار ساله دارد.
جمع بندی
با پا گذاشتن به استان زیبا کرمانشاه میتوانید از آب و هوای دلنشین لذت ببرید، به اماکن گردشگری و روستاهای زیبایش قدم بگذارید و از هنر های سنتی نفیس آنجا دیدن کنید. هرچند زیباییهای این استان و تعریف از آثار فاخر صنایع دستی آن در یک مطلب نمیگنجد، اما سعی کردیم خلاصهای بهترین آثار استان را به شما معرفی کنیم. پیشنهاد ما به شما سفر به این استان زیبای ایران عزیزمان است که بسیار لذت خواهید برد. در صورت سفر به استان زیبای کرمانشاه حتما از صنایع دستی آن دیدن کنید و لذت ببرید.