صنایع دستی کشور زیبای بنگلادش

تاریخ انتشار: 28 آبان 1401

بازدید: 1,336 بازدید

کشور بنگلادش در کنار خلیج بنگال قرار گرفته است و این موضوع سبب شده است که آب و هوای گرم و مرطوب برای کشور بنگلادش اعلام شود. تابستان‌های این کشور اغلب با سیل‌های ناشی از جریان‌های موسمی شکل گرفته است و شرایط آسیب‌پذیری دارند. زبان رسمی در کشور بنگلادش بنگالی است و البته که واحد پول نیز تاکا نامیده شده است و از نظر زمانی این کشور در حدود ۲ ساعت عقب‌تر از تهران است. کشور بنگلادش در جنوب قاره آسیا و همینطور در شبه قاره هند قرار دارد.

صنایع دستی کشور زیبای بنگلادش

تولید ناخالص داخلی در کشور بنگلادش به وضعیت ۷.۲۰۶ میلیارد دلار رسیده است، در این کشور به طور کلی بیش از ۹۶ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر نیروی کار دیده می‌شود و اغلب آن‌ها در بخش کشاورزی فعالیت می‌کنند و اقتصاد کشور بنگلادش وابستگی مشخصی به کشاورزی دارد. تعداد زیادی از نیروی کار از کشور بنگلادش به عربستان و کویت و همینطور امارات و عمان مهاجرت کرده‌اند. نرخ بیکاری در کشور بنگلادش تنها یک درصد اعلام شده و کمتر کسی در این کشور درگیر مشکل بیکاری است و کار به میزان مشخص فراهم شده است. نرخ تورم در کشور بنگلادش به مرز ۴.۸ درصد رسیده است. اکنون با هنر دیبا همراه باشید تا گوشه‌ای از صنایع دستی کشور بنگلادش را بررسی کنیم:

۱٫سوزن دوزی (کانتا)

سوزن دوزی در اصطلاح محلی به آن نقش کانتا می گویند و محصولات متنوعی به صورت جانماز، سفره (دستار خوان در اصطلاح محلی)، روتختی، رویه‌ی کوسن، وکیف و غیره به این روش تهیه می شود. پارچه‌ی مصرفی آن از لباس‌های ساری مستعمل می باشد که معمولا زن ‌ها آن را به این منظور کنار می گذارند. و حتی برای سوزن دوزی، نخهای حاشیه‌ی ساری را کشیده و از آن استفاده می کنند. رنگهای زرد، قرمز، سیاه، سبز، آبی و سفیدرنگ‌های متداول در نقش کانتا می باشد. نقوش به کار رفته در هر ناحیه از کشور متفاوت و در ناحیه‌ی راجشاهی بهترین نوع آن تولید می شود.

نقش ‌ها در مواردی حالت هندسی داشته و گاهی هم مجموعه ای از تصاویر پرندگان و جانوران به ویژه فیل، طاووس و طوطی هستند که بیشتر در نواحی فرید پور و کوشتیا از این نقش استفاده می شود. در نقش کانتا،گاهی هم تصاویر شاهان و ملکه‌های قدیمی و نیز گل ‌ها و گیاهان به چشم می خورد. جالب آنکه گاهی هم سرگذشت چند نسل از یک خانواده روی قطعه ای پارچه به صورت سوزن دوزی ترسیم می گردد، به این نحو که کار توسط مادر خانواده آغاز و به دختر، نوه و حتی نسل‌های بعدی برای تکمیل منتقل می گردد. امروزه نقش کانتا با تصاویر جدیدی از زندگی در روستاها به چشم می خورد. در زمان تسلط انگلیسی ها، سبک سوزن دوزی زنان انگلیسی نیز در بنگال رایج گردید به نحوی که امروزه هنر سوزن دوزی بنگلادش هم از جهت روش و هم از نظر شکل و طرح تنوع زیادی یافته است.

۲٫پارچه بافی

پارچه بافی با نقوش برجسته این رشته از صنایع دستی در بنگال شرقی (بنگلادش) دارای سابقه‌ی بسیار طولانی است. در دوره‌ی حکومت سلاطین گورکانی مغول بر شبه قاره‌ی هند، پارچه‌های مختلفی با نام‌های ململ، چهارخانه، دو رویه و ملبوس خاص در این منطقه تولید و به علت برخورداری از کیفیت بسیار بالا به دربار دهلی فرستاده می شد.. حتی پارچه هاى مرغوب دستبافت بنگال از طریق راه‌های کاروان رو از داکا (پایتخت کنونی بنگلادش) به آگرا در هند، سمرقند، اصفهان و استانبول ارسال می شد.

پارچه‌های معروف به جامدانی که در حین بافت نقوش به صورت برجسته روی آن ایجاد می گردد بیشتر در تهیه‌ی لباس زنانه (ساری) مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی از زمان استقلال کشور، صنعت پارچه بافی دستی بیش از سایر رشته ‌ها مورد توجه و حمایت دولت قرار گرفته است.

۳٫ملیله سازی طلا و نقره

هنرمندان بنگالی از مهارت و تخصص بالایی در زمینه‌ی ساخت اشیاء ملیله برخوردار بوده و امروزه این هنر به ویژه در شهر داکا رونق قابل توجهی دارد. فرآورده‌های گوناگونی به صورت ملیله، طلا و نقره ساخته می شود که به علت گرانی قیمت صرفاً جنبه‌ی تزیینی دارد نظیر انواع جعبه‌ی زیورآلات، تندیس ‌ها و برخی ظروف به علاوه از این هنر و تکمیل شده‌ی آن با مروارید – از نوع صورتی رنگ که خاص صدف‌های صید شده در خلیج بنگال است – زینت آلات گرانبهایی تولید می گردد. در مواردی نیز برای تکمیل زیورآلات ملیله از سنگ‌های قیمتی نظیر زمزد و یاقوت استفاده می شود.

به علت نفوذ فرهنگ غربی (انگلیسی) برای مدتی طرح ‌ها اصالت خود را از دست داده بود ولی مجدداً طرح‌های قدیمی منطبق با نیازهای امروز احیاء گردیده است.

۴٫ساخت محصولات فلزی

این رشته از پیشینه‌ی بسیار طولانی برخوردار می باشد. به طوری که قدیمی ترین نمونه‌ی کشف شده سکه‌هایی است که به صورت آویز (احتمالا به صورت گوشواره و یا تزیین لباس ) از آن استفاده می شده و متعلق به قرن اول پیش از میلاد است.

در حال حاضر ساخت محصولات فلزی شامل آلیاژ به صورت ریخته گری و نیز تولید محصولات مس و برنج قلم زده و مشبک به عنوان کالاهای مصرفی و تزیینی از رواج نسبی برخوردار می باشد. برای ساخت برخی اشیاء و تندیس‌های گران قیمت از آلیاژهای متنوعی استفاده می شود که عبارتند از:

– آلیاژ پنجگانه که ترکیبی از مس، برنج، سرب، طلا و نقره می باشد.

– آلیاژ هشتگانه که مرکب از مس، سرب، قلع، آهن، روی، جیوه ،طلا و نقره می باشد. میناکاری روی ظروف مسی به صورت محدود ولی بر روی زیو آلات طلا و نقره بیشتر متداول اس

۵٫ تولید محصولات کنفی

کنف به عنوان فراوان ترین و ارزان ترین ماده‌ی اولیه در صنایع دستی بنگلادش کاربرد وسیعی داشته و محصولات مصرفی و تزیینی گوناگونی از آن ساخته می شود که شامل مفرش، مبلمان، تابلوهای تزیینی و آویزهای سقفی برای قرار دادن گلدان و نظایر آن می باشد. محصولات کنفی قسمت عمده ای از صادرات صنایع دستی بنگلادش را تشکیل می دهد.

۶٫سفالگری

ساخت اشیاء سفالی و سرامیک با استفاده از خاک رس و با دو روش، استفاده از چرخ و قالب‌های نقش برجسته عموماً برای رفع نیازهای مصرفی در بیشتر نقاط کشور متداول است. البته در مواردی نیز تندیس ‌ها و سمبل‌های اساطیری و مذهبی هندوها به این طریق ساخته می شود.

استفاده از مُهرها یا پلاک‌های سفالی که کنار هم قرار دادن آنها تصاویر نقش برجسته‌ی داستان‌های تاریخی و مذهبی را نشان می دهند، سابقه‌ی طولانی در بنگلادش داشته است. به طوری که سراسر نمای بیرونی یکی از معابد بزرگ هندو مربوط به قرن پانزدهم میلادی به نام کانتاجیر ماندیر در ناحیه‌ی دینا جپور تماماً با این نوع مُهرهای سفالی بدون لعاب و نقش برجسته پوشیده شده است. طبق برخی اظهارنظرها این سبک تزیین بنا در نوع خود منحصر به فرد است.

۷٫بامبو بافی

۸٫ساخت محصولات چوبی

ساخت محصولات چوبی با توجه به وفور منابع جنگلی، ساخت فرآورده‌های گوناگون از چوب یکی از متداول ترین صنایع دستی در بنگلادش است.این رشته سابقاً بیشتر جنبه‌ی روستایی داشت ولی در سال‌های اخیر حالت شهری یافته و محصولات مختلفی شامل مبلمان، تابلوهای تزیینی، ظروف چوبی و معرق چوب نیز تولید می گردد.

سایر رشته‌های قابل ذکر در بنگلادش شامل تراش و ساخت محصولات از عاج فیل، اشیاء ساخته شده از صدف و محصولات چرمی نقاشی شده می باشد.

ارگان رسمی مسئول توسعه‌ی صنایع دستی در بنگلادش به نام شورای ملی صنایع دستی می باشد، ولی اتحادیه‌ی تعاونی‌های صنایع دستی به نام کاریکا نقش اصلی را در حمایت از صنعتگران و هدایت تولید و بازاریابی داخلی محصولات به عهده دارد.

با هنر دیبا همراه باشید.