طراحی چیست؟
- هدفهاى این مقاله : در پایان این مقاله شما باید بتواند:
- طراحی را تعریف کنید.
- تاریخچه طراحی را به اختصار شرح دهید.
- نقش طراحی در هنرهاى دیگر را توضیح دهید.
طراحى، یکى از اولین فعالیت هر هنرمند در روند پدیدآوردن اثر هنرى است. در مرحله طراحى، تغییر و تحولات ضرورى «از اندیشه تا عمل» رخ میدهد. آن چه در طراحى اهمیت دارد جریان و روند خلق هنرى یا شیوه هنرمندانه است. در آثار طراحان بزرگ، طراحى نه تنها منبعى از الهام هنرمندانه بهشمار میآید که خود به ابزارى بیانگرانه بدل میشود. طراحى بیانگر ظرافت، خشونت، غم، شادى و به دیگر سخن، آینه تمام نماى مکنوناتِ قلبى هنرمند است .
طراحى امکان دارد به صورت طرح مقدماتى (اسکیس)، یا خط خطیهاى بهظاهر بیهدف یا بهصورت اتود باشد. چنین آثارى، راهى بسیار اساسى، براى بیان احساسات هنرمند است؛ بیآنکه بتواند آرزوها و امیال درونى خود را بهعمد کتمان یا مخفى کند.
طراحى در ابتدا جزء وسایلى کمکى براى به تحقق رسیدن ِ کار ِ نهایى یا اثر هنرى به شمار مىآمد و نزد هنرمندان کار هنرى مستقل تلقى نمیشد، امروزه اغلب طراحیها مستقل بوده، نبوغ، سبک و روحیه خالق بهگونهاى کامل و شخصى در آن نمودار میشود؛ از اینرو، اهداف و عملکردها در ایجاد طراحى متفاوت بوده، میتوان تمامى آنها را به دو گروه کلى تقسیم کرد:
گروه اول:
این گروه شامل طرحهاى تمرینى طراحان شرقى از جمله ایرانیها مانند مشق و تکرار حروف خوشنویسى که به منظور آمادگى ذهن و دست طراح انجام میگیرد. همچنین آثارى که به مطالعه بخشها و اجزاى یک اثر نهایى مانند تابلو یا مجسمه میپردازد. یا طرحهایى که نشانگر نوعى روند و جریان خاص و جرقه هاى اولیه ایجاد و خلق یک اثر هنرى یا حتى فنى هستند . نکته گفتنى در این طرحها این است که آنها بیشتر در ارتباط با هنرهاى دیگر ترسیم مىشوند. این اثر نهایى ممکن است نسبت به طرح اولیه کاملاً تغییر بیابد و با مواد و مصالح متفاوتى اجرا شده باشد. طرح مقدماتى و طراحى مطالعه سبب میشود هنرمند شکل نهایى کارش را بهتر دریابد
بعد از رنسانس(قرن ۱۵م) طراحى تا حدودى داراى ارزش مستقل گردید. قبل از آن هنرمندان بیشتر براساس طرحها و الگوهاى استادان پیشین یا استادکارهایشان کار میکردند؛ از این رو، مانند زمان ما به هنر خلاقه و مستقل، نگاه امروزى نداشتند. این به معناى بیارزشبودن کار آنها نیست بلکه فقط نشانگر نگرش در ایجاد و خلق آثار در طول تاریخ است. بعضى از طراحیهاى قبل از رنسانس فقط بهمنظور گذاشتن لایههاى رنگى روى آثار انجام میگرفتند که در نگارگرى یا نقاشى ایران به این نوع طرحها «بیرنگ» میگویند .
در دوره قبل از رنسانس ــ با توجه به این که طراحى همانند امروزه معناى مستقلى نداشت ــ بسیارى از طرحهاى ارزشمند به دست خود هنرمندان نابود میشدند. طرحهایى نیز وجود دارند که بیشتر نمایانگر روند خلق آثار دیگر هنرى، جزییات معمارى، شناخت اعضاى انسان (آناتومى) و حتى نشانگر مشخصات دقیق ماشینهاى علمى و فنى (دیاگرام یا نمودار) هستند.
گاه اتفاق میافتد که هنرمند، حالتها و شکلهاى مختلف یک موضوع را روى کاغذ، براى شناخت و مطالعه بهتر، ترسیم میکند . امروزه این آثار ارزش زیادى یافتهاند، زیرا باعث درک صحیح از روند و جریان خلق یک اثر شدهاند؛ ایدههاى بسیار پیچیدهاى ممکن است در همین اندیشههاى اولیه و به ظاهر خام و ابتدایى شکل بگیرد و توسعه یابد.
گروه دوم:
این گروه به طور کلى شامل طرحهایى مىشود که فقط با هدف ساخت طراحى، به مثابه یک کار هنرى مستقل، انجام مىگیرد، حتى اگر به موضوع و مفهوم خاصى اشاره نداشته باشد. این طرحها، براساس حس زیباشناختى طراح ساخته مىشود. امروزه هنرمندان براى طراحى بسیار ارزش قائلاند، زیرا با توجه به تحولات گسترده در معناى طراحى، این هنر، اصل اساسى همه هنرهاى
تجسمى بهشمار مىآید. به طور کلى تعاریف متعددى که از طراحى داده شده تنها گویاى بخشى از ویژگىهاى آن است. خاطرنشان مىکنیم که خطوط و نشانهها، اساس طراحى هستند. خطوط و نشانهها به وسیله اشیاى متحرک و اثرگذار (قلم، زغال، مداد و)… و با دست طراح، کشیده مىشوند، از این رو یک حالت حرکت در تمامى آثار طراحى مشهود است. گاه این حرکت آرام و روان بوده گاهى نیز تند، خشن و هیجانى است . بر این اساس، طراح با توجه به شخصیت و روحیه خود به یکى از این نمونهها گرایش دارد.